Ekspozycje – Strona 13 – Cieszyn 1918 | Polski my naród, polski lud

Liderzy polskiego ruchu narodowego już od pierwszych dni października 1918 r. brali udział w rozmowach polityków z Galicji w związku ze zbliżającym się zakończeniem wojny i upadkiem Austro-Węgier, których owocem było założenie w Krakowie 28 października 1918 r. Polskiej Komisji Likwidacyjnej. W jej skład weszli także reprezentanci Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego – Józef Londzin i Tadeusz Reger. Choć PKL miała odpowiadać również za Śląsk Cieszyński, Kraków nie rościł sobie do tego żadnych pretensji, pełnię rządów pozostawiając Radzie Narodowej. Komisja zobowiązała się natomiast do dostarczania Ziemi Cieszyńskiej żywności i artykułów codziennego użytku oraz wzmocnienia tamtejszych załóg wojskowych. W późniejszym czasie doszło do scalenia PKL z Tymczasowym Komitetem Rządowym we Lwowie; w składzie nowo powstałego organu również znalazło się dwóch dawnych posłów z Cieszyna. Równolegle uwaga śląskich działaczy narodowych zwrócona była w stronę Warszawy. Już 12 października 1918 r., na zebraniu poprzedzającym powołanie Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, uznano władzę zwierzchnią Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego. 11 listopada 1918 r., dzień po powrocie Józefa Piłsudskiego z internowania, RNKC przekazała mu władzę wojskową. Kilka dni później przyszły Naczelnik Państwa otrzymał również pełnię władzy cywilnej. 25 listopada 1918 r. trzej delegaci RNKC – Józef Londzin, Tadeusz Reger i Hilary Filasiewicz wzięli udział w posiedzeniu Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej w Warszawie, który udzielił im legitymacji do sprawowania przez RNKC rządów na Śląsku Cieszyńskim w jego imieniu. Warszawa także dawała RNKC wolną rękę w sprawowaniu rządów na Śląsku Cieszyńskim. Wysłała co prawda swojego delegata celem nadzorowania działań związanych ze szkolnictwem, jednak w praktyce odpowiadała za nie działająca w strukturach Rady Komisja Szkolna Księstwa Cieszyńskiego. 29 listopada 1918 r. Piłsudski opublikował dekret o przeprowadzeniu w dniu 26 stycznia 1919 r. wyborów do Sejmu Ustawodawczego, które miały objąć również cały Śląsk Cieszyński wraz z uznawanymi za etnicznie polskie gminami Czadeckiego, Orawy oraz Spisza. Ostatecznie nie doszły one do skutku ze względu na wkroczenie 23 stycznia 1919 r. wojsk czechosłowackich na tereny administrowane przez Polaków. Ostatecznie posłów ze Śląska Cieszyńskiego wytypowała RNKC w późniejszym czasie już bez przeprowadzania wyborów.

Notatki Tadeusza Regera z zebrania poselskiego posłów Koła Polskiego austriackiej Rady Państwa w Krakowie, 10 października 1918

Pismo Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rady Regencyjnej informujące o wysłaniu do Cieszyna delegata celem objęcia szkolnictwa śląskiego przez władze zjednoczonej Polski, 4 listopada 1918

Uwierzytelniony odpis pisma Prezydenta Ministrów Królestwa Polskiego upoważniającego Radę Narodową Księstwa Cieszyńskiego do wykonywania wszystkich atrybucji rządu krajowego, 26 listopada 1918

Pismo przewodniczącej Związku Polek na Śląsku Zof i Kirkor-Kiedroniowej do Prezydium Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego z apelem o zgodę między stronnictwami politycznymi i wystawienie jednej wspólnej listy kandydatów, 4 stycznia 1919

Związek Polek na Śląsku w sprawie wyborów do Sejmu w Warszawie wyraża przekonanie, iż dla ogólnego dobra narodowego koniecznością jest uniknąć walk przedwyborczych, a to przez zgodę wszystkich stronnictw na jedną kompromisową listę kandydatów. W razie dojścia do skutku tej zgody Związek Polek podejmie chętnie wszelką pracę, jaka miałaby mu przypaść z okazji wyborów. Oświadcza zarazem, iż przy układaniu listy kandydatów winno być uwzględnione przedstawicielstwo Związku, jednak na wypełnienie tego słusznego postulatu nastawać nie będzie.