Cieszyn 1918
Polski my naród, polski lud

W Cieszynie już 27 października 1918 r., a więc na ponad dwa tygodnie przed datą uznawaną za symboliczny początek polskiej niepodległości, odbył się olbrzymi wiec, podczas którego kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców Śląska Cieszyńskiego uroczyście proklamowało przynależność swojego regionu do odradzającej się Polski, tymczasową władzę na jego obszarze powierzając powstałej 19 października Radzie Narodowej Księstwa Cieszyńskiego. W nocy z 31 października na 1 listopada 1918 r. polscy oficerowie i żołnierze stacjonującego w Cieszynie austriackiego garnizonu dokonali bezkrwawego zamachu, umożliwiając Radzie Narodowej przejęcie realnej władzy nad Śląskiem Cieszyńskim. 5 listopada Rada Narodowa zawarła porozumienie ze swoim czeskim odpowiednikiem Zemským národním výborem pro Slezsko, na mocy którego wytyczono tymczasową polsko-czechosłowacką granicę na Śląsku Cieszyńskim, w przybliżeniu pokrywającą się z przebiegającą przez ten obszar etnograficzną linią podziału. Rada Narodowa, która już od października utrzymywała robocze kontakty z Polską Komisją Likwidacyjną w Krakowie oraz Radą Regencyjną w Warszawie, po 11 listopada podporządkowała się Naczelnikowi Państwa i powołanemu przez niego rządowi RP, który 25 listopada przyjął uchwałę upoważniającą Radę do sprawowania na Śląsku Cieszyńskim pełni jego prerogatyw. 8 stycznia 1919 r., mimo narastającej groźby czeskiej agresji na Śląsk Cieszyński, z Cieszyna na pomoc polskim obrońcom Lwowa wyjechał III baon sformowanego tu ochotniczego Pułku Ziemi Cieszyńskiej. W ten sposób Śląsk Cieszyński, który jako pierwszy spośród ziem polskich niewchodzących w skład I Rzeczpospolitej zgłosił akces do odradzającego się państwa polskiego, a następnie samodzielnie i z pełnym sukcesem przeprowadził inkorporację swojego terytorium do Polski, w poczuciu odpowiedzialności za całość odradzającej się Rzeczpospolitej włączył się w działania mające na celu obronę jej wschodnich rubieży.

*

Niniejsza strona, której wydawcą jest Książnica Cieszyńska, przygotowana została jesienią 2017 r. w ramach projektu „Cieszyn 1918. Polski my naród polski lud”, sfinansowanego ze środków Programu Wieloletniego „Niepodległa” oraz z budżetu miasta Cieszyna. Za jej pośrednictwem zapoznać się można z pełną, cyfrową wersją wystawy „Cieszyn 1918. Polski my naród, polski lud”, która w postaci 20 plansz otwarta została na cieszyńskim Rynku 11 listopada 2017 r.

Rola strony nie ogranicza się jednak do samej tylko prezentacji wystawy. W witrynie publikowane są także teksty historyczne oraz źródła odnoszące się do przełomowych dla Śląska Cieszyńskiego lat 1918-1920, ale zamieszczane w niej będą także zapowiedzi wydarzeń organizowanych w Cieszynie i całym regionie  w ramach obchodów stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości oraz relacje z przebiegu tychże imprez, w tym również fotoreportaże i relacje video. Z tego względu Książnica Cieszyńska zaprasza do współpracy przy tworzeniu strony wszystkie instytucje i organizacje, które w nadchodzącym roku zamierzają włączyć się do obchodów stulecia Niepodległości i prosi o udostępnianie stosownych materiałów przeznaczonych do publikacji w witrynie.

O współpracę proszeni są także historycy i regionaliści, gotowi na stronie www.cieszyn1918.pl ogłaszać  przygotowane przez siebie teksty historyczne i specjalnie opracowane w tym celu źródła. Zarówno jedne, jak i drugie odnosić się mogą nie tylko do wydarzeń o kluczowym znaczeniu dla całego Śląska Cieszyńskiego, ale i mających wymiar lokalny, przebiegających w latach 1918-1920 w poszczególnych miejscowościach regionu, po obu stronach Olzy. Szczególnie, co oczywiste, pożądane są teksty wcześniej dotąd niepublikowane i dochowujące standardów naukowej rzetelności.

Administratorzy witryn internetowych zachęcani są z kolei do umieszczania na swoich stronach odsyłaczy do witryny www.cieszyn1918.pl, które skopiować można spod adresu http://www.cieszyn1918.pl/multimedia/baner-strony/